Een onderneming spendeert vaak vele jaren aan de opbouw van een eigen, trouw cliënteel. Tegelijk stelt die onderneming vast dat dat cliënteel ondanks alle inspanningen geen vast gegeven is: enerzijds kiezen sommigen voor een andere leverancier, anderzijds verlaten anderen hun leverancier om bij uw onderneming klant te worden. Het probleem stelt zich pas echt scherp wanneer een medewerker (bv. werknemer) of een onderneming waarmee u samenwerkte, plots een concurrent wordt en een bedreiging vormt voor het cliënteel dat uw onderneming als ‘haar’ cliënteel beschouwt. Waar ligt dan precies de lijn? Wat kan in het spel van de concurrentie en wat niet? Een korte analyse aan de hand van een arrest van het hof van beroep te Gent van 10 september 2012 dat de basisprincipes duidelijk uiteenzet.
Uitgangspunt: vrijheid van mededinging en cliënteel is een res nullius
Rechtsleer en rechtspraak gaan in dergelijke gevallen uit van de vrijheid van mededinging. Deze vrijheid impliceert ook de vrijheid om bijvoorbeeld reclame te maken, cliënteel af te werven en na te bootsen of te kopiëren. Afwerving van cliënteel is dus in principe volop geoorloofd en behoort tot de essentie van de concurrentiestrijd. Het kan een ex-werknemer en/of een gewezen medecontractant niet verweten worden dat hij gebruik maakt van de verworven vorming, beroepskennis en ervaring om de concurrentie aan te gaan. Hij mag zelfs het cliënteel op systematische wijze benaderen als hij kennis heeft van het klantenbestand.
Cliënteel is immers niet het vast en onveranderlijk bezit van één onderneming, maar een res nullius. Tegelijk is cliënteel potentieel van iedereen die op de markt actief is. Dit beginsel behoort tot de essentie van een gezonde concurrentie op de markt.
Limieten aan de vrijheid van mededinging
Zoals iedere vrijheid, is ook de vrijheid van mededinging begrensd. De limieten kunnen liggen in onder meer:
- Contractuele bepalingen zoals overeengekomen door de onderneming en haar medewerker en/of medecontractant (bijvoorbeeld een niet-concurrentiebeding);
- Bijzondere wettelijke bepalingen;
- De exclusieve rechten verworven door één van beide partijen die in de weg staan aan de principiële vrijheid van kopie (bv. octrooirechten);
- De Wet Marktpraktijken.
Door middel van de Wet Marktpraktijken kan de concurrentie en afwerving op zich niet belet worden, maar wel de concurrentie en afwerving die gepaard gaat met specifieke bezwarende omstandigheden.
Voorbeelden van begeleidende omstandigheden die afwerving onrechtmatig maken
Het hof van beroep te Gent noemt als begeleidende omstandigheden die de afwerving onrechtmatig maken (niet-limitatief): verwarringstichting, misleiding, slechtmaking, bedrieglijke vermeldingen, gebruik van onrechtmatig verkregen vertrouwelijke informatie, het behalen van een onevenredig groot voordeel, parasitaire aanhaking, rechtsmisbruik en derdemedeplichtigheid aan contractbreuk. Het in het geheim en zonder toestemming kopiëren van een klantenbestand met het oog op de latere afwerving zou in aanmerking kunnen komen. Ook het verspreiden van de onjuiste mededeling dat de onderneming van wie afgeworven wordt, de activiteiten stopzet, kan de afwerving onrechtmatig maken. Echter, als deze mededeling juist is of was in de context waarin de mededeling werd gedaan, maakt die de afwerving niet onrechtmatig (zie ook het arrest van het hof van beroep te Gent van 10 september 2012).
Gevolgen voor de praktijk
De enige efficiënte wijze waarop een onderneming concurrentie vanwege een ex-werknemer of ex-medecontractant kan voorkomen, is het gebruik van een niet-concurrentieverplichting binnen de wettelijke grenzen. Aan de hand van de Wet Marktpraktijken kunnen hoogstens de uitwassen van concurrentie en afwerving bestreden worden, maar geenszins de concurrentie of afwerving zelf. De Wet Marktpraktijken is m.a.w. geen middel om de concurrentie tegen te houden, maar wel om ervoor te zorgen dat de concurrentie eerlijk verloopt.
Appreciate it, An abundance of info.
https://nicktambone.com/
mail order pharmacies
canada online pharmacies
canada drug
canadian cialis
Factor clearly applied!.
http://canadianpharmacysilo.com/
international pharmacies that ship to the usa canadian pharmacies without an rx cheap prescription drugs top rated canadian pharmacies online
online pharmacy usa
online pharmacy without prescription
online pharmacy without prescription
pharmacy drug store
board of pharmacy
best canadian pharmacies
You reported it fantastically.
http://canadianpharmacysilo.com/
online pharmacies global pharmacy canada prescription drugs canada canadian online pharmacies
canadian rx
online pharmacy
canada pharmacy online orders
canada pharmacies online pharmacy
canada pharmacy online reviews
no prior prescription required pharmacy
You expressed that exceptionally well!
http://www.canadianpharmacymsn.com/
pharmacies near me canada pharmacy canadian pharmacy canadian pharmacy
canadian online pharmacies
canadian viagra
canadian pharmacy 365
overseas pharmacies
canada drug pharmacy
onlinecanadianpharmacy.com
You suggested this exceptionally well.
http://canadianpharmacyntx.com/
canadian family pharmacy mexican pharmacies shipping to usa price prescription drugs mexican pharmacies shipping to usa
canadian prescription drugs
safeway pharmacy
canada pharmacy
canadian pharmacies that ship to us
discount prescription drug
canadian pharma companies
Many thanks! I value it.
http://canadianpharmacyntx.com/
canada pharmacy online reviews canadian online pharmacies buy drugs online canada pharmaceuticals online
mexican pharmacies
canada drugs
walmart pharmacy price check
mexican pharmacies
overseas pharmacies
canadian pharmacy without prescription
Amazing quite a lot of superb material.
http://canadianonlinepharmacynnm.com/
canadian pharmacy online canada aarp approved canadian online pharmacies canadian pharmacy canadian drugs
my canadian pharmacy
king pharmacy
discount pharmacy
canada pharmacy online reviews
online pharmacy usa
canada drugs pharmacy
You actually suggested this superbly.
http://canadianpharmacymim.com/
canadian pharmacy online canada canada pharmaceutical online ordering best online pharmacies canada online pharmacies canada
safeway pharmacy
online drugstore
prescription drug cost
us pharmacy no prior prescription
canadian drugstore online
canadian drug
Kudos. Wonderful stuff!
http://canadianpharmacyntx.com/
prescription drug assistance canadian cialis online pharmacies canada northwestpharmacy
prescription drugs prices
pharmacy tech
canadian pharmacies shipping to usa
cialis canadian pharmacy
canadian drugs without prescription
canadapharmacy com
Appreciate it, A lot of info.
http://talahicc.com/
prescription without a doctor’s prescription london drugs canada prescription drugs without prior prescription canadian pharcharmy
pharmacy price compare
safeway pharmacy
costco pharmacy pricing
canada meds
canadian pharmacy online
candrugstore com
You have made your stand very nicely!.
http://talahicc.com/
online pharmacy no prescription london drugs canada price prescription drugs canadian viagra
pharmacy canada
buying prescription drugs canada
canada pharmacy
no prior prescription required pharmacy
buy prescription drugs from canada
canadapharmacyonline com
Very well spoken genuinely! .
http://www.canadianpharmacymsn.com/
canadian pharcharmy online canadian online pharmacy cheap drugs online canadian pharmacy
canadian drugstore online
mexican pharmacy online medications
canada pharmacy online reviews
prescription pricing
canadian pharmacy no prescription needed
onlinecanadianpharmacy.com
Very good facts. Cheers!
http://talahicc.com/
international pharmacies that ship to the usa canada pharmacy online buy prescription drugs without doctor canadian pharmacies online
online canadian pharmacy
discount prescription drugs online
pharmacy near me
canada pharmacy online reviews
cheap drugs online
online drugstore
With thanks! Plenty of knowledge.
http://canadianpharmacysilo.com/
prescription drugs online without canada pharmacy prescription without a doctor’s prescription top rated canadian pharmacies online
prescription drugs online without doctor
northwestpharmacy
canadian meds
internet pharmacy
canadian drugs
canadian pharmacy without prescription
With thanks. Ample tips!
http://talahicc.com/
prescription pricing northwest pharmacy no prescription pharmacy north west pharmacy canada
canada pharmacies without script
best online pharmacies canada
canadian prescription drugs
mail order pharmacy
canada drugs online pharmacy
canada pharmacies online
Nicely put. Thank you!
http://www.canadianpharmacymsn.com/
canadian prescription canadian pharmacies-24h canadian pharma companies canadian pharcharmy
medication costs
canadian pharmacy no prescription
canadian pharmacies top best
drug prices comparison
northwestpharmacy
pharmacies near me
Whoa a good deal of terrific tips!
http://www.canadianpharmacymsn.com/
canadian pharmacy viagra brand northwestpharmacy highest rated canadian pharmacies canadian online pharmacies
canada pharmacies
pharmacy prices compare
canadian pharmacies online prescriptions
overseas pharmacies
canadian rx
best online international pharmacies
You actually reported that perfectly!
http://canadianpharmacyntx.com/
canadian pharmacies online prescriptions canadian cialis online pharmacies canada canada drugs online
drugs online
no prescription pharmacy
cialis online
canadapharmacyonline com
canadian rx pharmacy online
canadian pharmacy online canada
Incredible lots of fantastic advice!
http://canadianonlinepharmacynnm.com/
northwestpharmacy northwestpharmacy reputable canadian mail order pharmacies north west pharmacy canada
cialis online
pharmacy cost comparison
northwest pharmacy canada
overseas pharmacy forum
canadian pharmacy without prescription
online pharmacies canada
Awesome stuff. Cheers!
http://canadianpharmacysilo.com/
canadian online pharmacy canada drug online canadian pharmacies canadian pharmacies
canadian pharmacy viagra brand
canadian viagra
no prescription pharmacy
online canadian pharmacies
canada pharmacies prescription drugs
canada meds
Helpful facts. Cheers.
http://talahicc.com/
prescription drugs prices canada pharmacy online approved canadian pharmacies online canadian pharmacies without an rx
canadian drugstore
canadian drug
prescription drugs prices
canadian pharcharmy online
canadian pharmacy
mexican pharmacies
With thanks, Excellent information!
http://canadianpharmacymim.com/
canadian pharmacies without prescriptions canadian pharmaceuticals online online prescription drugs online pharmacies canada
canadian pharmacy reviews
pharmacy drug store
rx price comparison
buying drugs canada
drugs online
prescription drug price comparison
Tips nicely used!.
http://canadianpharmaciescubarx.com/
canadian prescriptions canadian pharmacies-24h online prescription drugs northwest pharmacy
canadian pharmacies online
pharmacy price compare
cheap canadian drugs
canadian pharmacy reviews
best canadian online pharmacy
northwest pharmacy
Thanks a lot, Loads of posts!
http://canadianonlinepharmacynnm.com/
rx pharmacy canadian pharmacy online canadian pharmacies online prescriptions canadian online pharmacies
mexican pharmacies shipping to usa
us pharmacy no prior prescription
canadian family pharmacy
online pharmacies
canadian prescription
<a href="http://www.nationwidemarketing.com/blog/?form2mailerror&inquiry=Business+Development&fname=Howardcoesy&lname=Howardcoesy&email=zittel020eejf%40songwriter.net&company=google&phone1=86624226363&phone2=86429774319&phone3=89695586552&comments=+Good+information.+Thanks+a+lot%21+http://canadianpharmacyntx.com/+canadian+pharmacy+viagra+%3Ca+href=%22http://www.canadianpharmacymsn.com/%22%3Ecanadian+pharcharmy%3C/a%3E+best+online+pharmacies+no+prescription+%3Ca+href=http://canadianpharmaciesnnm.com/%3Ecanadian+pharmacy%3C/a%3E?form2mailerror&inquiry=Business Development&fname=QuentinWer&lname=QuentinWer&email=zittel020eejf@songwriter.net&company=google&phone1=83928349343&phone2=84416568531&phone3=84237959253&comments=You actually reported this adequately! http://talahicc.com/ canadian pharmacies shipping to usa north west pharmacy canada prescription drugs prices canadian pharmacies online walmart pharmacy price check drug stores near me best online canadian pharcharmy no prescription online pharmacy discount pharmacy online canadianpharmacy“>medical information online
Thanks. I enjoy it!
http://canadianpharmacyntx.com/
canadadrugs canada pharmacy online trusted overseas pharmacies canadian pharmacies-24h
canadian discount pharmacy
reputable canadian mail order pharmacies
canada pharmacies online
cheap prescription drugs
international pharmacy
best canadian online pharmacy
Regards, Loads of postings!
http://canadianonlinepharmacynnm.com/
drugs without prescription aarp approved canadian online pharmacies best non prescription online pharmacies mexican pharmacies shipping to usa
drug prices comparison
canadian prescriptions
safeway pharmacy
canadian pharmacies that ship to us
my canadian pharmacy
online pharmacy
Thanks, I value this!
http://canadianpharmaciesnnm.com/
buying prescription drugs canada canadian viagra the canadian pharmacy canada drugs online
trusted overseas pharmacies
king pharmacy
canadian drugs
canadian prescription drugstore
safe canadian online pharmacies
prescription price comparison
Wonderful facts. With thanks.
http://talahicc.com/
pharmacy price comparison london drugs canada canadian pharcharmy online canada pharmacy online
pharmacy drug store
drugs online
costco pharmacy pricing
drug stores near me
best non prescription online pharmacies
canadian rx pharmacy online
Amazing loads of superb tips.
http://canadianonlinepharmacynnm.com/
northwest pharmacy canadian pharmacies that ship to us cialis online northwestpharmacy
prescription drug cost
canadapharmacyonline com
online pharmacy canada
canadapharmacyonline.com
pain meds online without doctor prescription
canadian pharmacies that ship to us
Nicely put, Thanks.
http://www.canadianpharmacymsn.com/
online pharmacy aarp approved canadian online pharmacies canadian drug stores online canadian pharmacies that ship to us
canadadrugs.com pharmacy
compare rx prices
canadian drugs
best canadian pharmacies
online canadian discount pharmacy
no prescription online pharmacy
Superb material. Appreciate it!
http://canadianpharmacyntx.com/
walgreens pharmacy global pharmacy canada online prescription drugs aarp approved canadian online pharmacies
onlinecanadianpharmacy.com
prescription online
no 1 canadian pharcharmy online
canadian pharmacy
best non prescription online pharmacies
canadianpharmacy
This is nicely said. !
http://talahicc.com/
online canadian discount pharmacy canadian drugs mexican pharmacies shipping to usa canadian pharmacies that ship to us
canadian prescriptions
canada pharmacy online
pain meds online without doctor prescription
canadian pharmacy online canada
canadian online pharmacies
online canadian discount pharmacy
With thanks. Ample information!
http://canadianpharmaciescubarx.com/
northwest pharmacy canada canadian pharmacies that ship to us no 1 canadian pharcharmy online global pharmacy canada
discount prescription drugs online
discount prescription drugs online
best online pharmacies no prescription
pharmacy drug store
drug prices comparison
online canadian discount pharmacy
Thank you. Plenty of stuff.
http://canadianpharmacyntx.com/
prescription drugs prices canadian pharmacies online best online pharmacies canada canadian pharcharmy
canada drugs
no prescription online pharmacy
international pharmacy
canadian pharmacy viagra
online canadian pharcharmy
buy cialis
With thanks. A good amount of material!
http://www.canadianpharmacymsn.com/
pharmacy without dr prescriptions canadian cialis online discount pharmacy canada drugs
canadian prescription drugstore
pharmacy online store
canadian drug stores online
buy cialis
prescription drug cost
best online pharmacies canada
You suggested that exceptionally well!
http://www.canadianpharmacymsn.com/
meds online canadian pharmacy online canada drug pharmacy online pharmacies canada
online pharmacies canada
canadian prescription
online pharmacy reviews
canadian prescription
cheap prescription drugs
canadapharmacy com
Wonderful data. Many thanks!
http://canadianpharmacyntx.com/
medication costs online pharmacies of canada northwest pharmacy online pharmacies of canada
online rx pharmacy
online pharmacy without a prescription
online pharmacy no prescription needed
best price prescription drugs
trust pharmacy canada
prescription drug cost
Info effectively utilized!!
http://canadianpharmacysilo.com/
online pharmacy without prescription canadian pharmacies online prescription drugs online without doctor canada pharmacy
pharmacy prices
online pharmacy
pharmacy canada
prescription drug cost
canadadrugs.com pharmacy
canadian online pharmacy
You actually suggested it effectively.
http://canadianpharmaciescubarx.com/
no prescription pharmacy canadian pharmacies canadian discount pharmacy aarp approved canadian online pharmacies
canada pharmacy no prescription
buying prescription drugs canada
medical information online
canadian pharmacy online
online pharmacy usa
prescription without a doctor’s prescription
You made your position extremely effectively..
http://canadianpharmaciesnnm.com/
approved canadian pharmacies online top rated canadian pharmacies online buy online prescription drugs canada online pharmacies
canadian drugs without prescription
drugs from canada
canadian pharmacy no prescription
canadian discount pharmacy
canadian prescriptions
canadian drugs
You reported this terrifically.
http://canadianpharmacymim.com/
canadian pharmacy without prescription canada drug overseas pharmacy forum global pharmacy canada
canadian discount pharmacy
online pharmacies no prescription
pharmacy drug store
canadadrugs.com pharmacy
the canadian pharmacy
online pharmacy no prescription needed