Een onderneming spendeert vaak vele jaren aan de opbouw van een eigen, trouw cliënteel. Tegelijk stelt die onderneming vast dat dat cliënteel ondanks alle inspanningen geen vast gegeven is: enerzijds kiezen sommigen voor een andere leverancier, anderzijds verlaten anderen hun leverancier om bij uw onderneming klant te worden. Het probleem stelt zich pas echt scherp wanneer een medewerker (bv. werknemer) of een onderneming waarmee u samenwerkte, plots een concurrent wordt en een bedreiging vormt voor het cliënteel dat uw onderneming als ‘haar’ cliënteel beschouwt. Waar ligt dan precies de lijn? Wat kan in het spel van de concurrentie en wat niet? Een korte analyse aan de hand van een arrest van het hof van beroep te Gent van 10 september 2012 dat de basisprincipes duidelijk uiteenzet.
Uitgangspunt: vrijheid van mededinging en cliënteel is een res nullius
Rechtsleer en rechtspraak gaan in dergelijke gevallen uit van de vrijheid van mededinging. Deze vrijheid impliceert ook de vrijheid om bijvoorbeeld reclame te maken, cliënteel af te werven en na te bootsen of te kopiëren. Afwerving van cliënteel is dus in principe volop geoorloofd en behoort tot de essentie van de concurrentiestrijd. Het kan een ex-werknemer en/of een gewezen medecontractant niet verweten worden dat hij gebruik maakt van de verworven vorming, beroepskennis en ervaring om de concurrentie aan te gaan. Hij mag zelfs het cliënteel op systematische wijze benaderen als hij kennis heeft van het klantenbestand.
Cliënteel is immers niet het vast en onveranderlijk bezit van één onderneming, maar een res nullius. Tegelijk is cliënteel potentieel van iedereen die op de markt actief is. Dit beginsel behoort tot de essentie van een gezonde concurrentie op de markt.
Limieten aan de vrijheid van mededinging
Zoals iedere vrijheid, is ook de vrijheid van mededinging begrensd. De limieten kunnen liggen in onder meer:
- Contractuele bepalingen zoals overeengekomen door de onderneming en haar medewerker en/of medecontractant (bijvoorbeeld een niet-concurrentiebeding);
- Bijzondere wettelijke bepalingen;
- De exclusieve rechten verworven door één van beide partijen die in de weg staan aan de principiële vrijheid van kopie (bv. octrooirechten);
- De Wet Marktpraktijken.
Door middel van de Wet Marktpraktijken kan de concurrentie en afwerving op zich niet belet worden, maar wel de concurrentie en afwerving die gepaard gaat met specifieke bezwarende omstandigheden.
Voorbeelden van begeleidende omstandigheden die afwerving onrechtmatig maken
Het hof van beroep te Gent noemt als begeleidende omstandigheden die de afwerving onrechtmatig maken (niet-limitatief): verwarringstichting, misleiding, slechtmaking, bedrieglijke vermeldingen, gebruik van onrechtmatig verkregen vertrouwelijke informatie, het behalen van een onevenredig groot voordeel, parasitaire aanhaking, rechtsmisbruik en derdemedeplichtigheid aan contractbreuk. Het in het geheim en zonder toestemming kopiëren van een klantenbestand met het oog op de latere afwerving zou in aanmerking kunnen komen. Ook het verspreiden van de onjuiste mededeling dat de onderneming van wie afgeworven wordt, de activiteiten stopzet, kan de afwerving onrechtmatig maken. Echter, als deze mededeling juist is of was in de context waarin de mededeling werd gedaan, maakt die de afwerving niet onrechtmatig (zie ook het arrest van het hof van beroep te Gent van 10 september 2012).
Gevolgen voor de praktijk
De enige efficiënte wijze waarop een onderneming concurrentie vanwege een ex-werknemer of ex-medecontractant kan voorkomen, is het gebruik van een niet-concurrentieverplichting binnen de wettelijke grenzen. Aan de hand van de Wet Marktpraktijken kunnen hoogstens de uitwassen van concurrentie en afwerving bestreden worden, maar geenszins de concurrentie of afwerving zelf. De Wet Marktpraktijken is m.a.w. geen middel om de concurrentie tegen te houden, maar wel om ervoor te zorgen dat de concurrentie eerlijk verloopt.
You reported it exceptionally well!
https://www.viagrawithoutadoctorsmim.com/
viagra online free
generic viagra online
genaric viagra pills
generic viagra 100mg
Regards! Helpful information!
https://www.viagrawithoutdoctorntx.com/
viagra power jamaican comedy
viagra for sale uk
viagra sid web
generic viagra 100mg
With thanks, Loads of content!
https://www.viagrawithoutdoctormsn.com/
viagra for women
buy viagra online
viagra fuerteventura
buy viagra online
Nicely put, Cheers.
https://www.viagrawithoutdoctorbnt.com/
gernic viagra
generic viagra 100mg
viagra stories
viagra online
Many thanks. I enjoy this.
https://www.viagrawithoutdoctormsn.com/
book viagra order
generic viagra online
viagra pro pharmacy complaints
viagra online
Wonderful data. With thanks!
https://www.viagrawithoutdoctorntx.com/
hentai viagra
viagra for women
viagra ireviews
viagra generic
Thanks! Great information.
https://www.viagrawithoutadoctorsmim.com/
granulated viagra
viagra without a doctor prescription
tadalafil vs generic viagra
viagra for women
You actually stated this effectively!
https://www.viagrawithoutadoctorsmim.com/
best deal generic viagra
generic viagra 100mg
viagra erection after ejaculation
viagra online
Thanks, I appreciate this!
https://www.viagrawithoutdoctorbnt.com/
find viagra edinburgh sites search pages
buy viagra
order viagra overnight shipping
viagra without a doctors prescription
You explained it really well!
https://www.viagrawithoutdoctorntx.com/
adipex meridia online phentermine prescription viagra
cheap viagra
boxer viagra molesters
viagra pills
Wonderful advice. Regards.
https://www.viagrawithoutdoctorntx.com/
generic viagra super active
generic viagra
viagra results photos
generic viagra 100mg
You actually suggested that wonderfully!
https://www.genericviagracubarx.com/
viagra young guys blue pill
viagra pills
viagra from india fake
viagra without a doctor prescription
Factor certainly regarded!.
https://www.viagrawithoutdoctormsn.com/
free herbal viagra samples
cheap viagra
texas bow hunting viagra
buy generic viagra
Appreciate it. A good amount of content.
https://www.viagrawithoutadoctorsmim.com/
myonlinemeds biz nexium renova vaniqa viagra
viagra without a doctor prescription
viagra with no prescription legal
generic viagra 100mg
Point effectively used!.
https://www.viagrawithoutdoctorntx.com/
generic viagra india review
viagra without a doctor prescription
can you find viagra in mexico
buy viagra online
Cheers. Quite a lot of info.
https://www.genericviagracubarx.com/
coffin viagra
generic viagra 100mg
viagra uk chemist non prescription
viagra for sale uk
Valuable postings. Cheers.
https://www.viagrawithoutdoctormsn.com/
european antidepressant viagra for women
viagra generic
viagra slaes
viagra for women
Nicely put, With thanks!
https://www.viagrawithoutdoctorbnt.com/
buy viagra on line in uk
viagra pills
dvt and viagra
viagra for sale uk
Superb data. Thanks a lot.
https://www.viagrawithoutdoctorntx.com/
citalopram viagra
viagra for sale uk
viagra cialis levitra best
generic viagra online
Terrific knowledge. Thanks a lot.
https://www.viagrawithoutadoctorsmim.com/
viagra cialis levitra compare
generic viagra 100mg
edinburgh viagra mmr find search
viagra without a doctor prescription
Thanks a lot, Loads of knowledge.
https://www.genericviagracubarx.com/
can i take cialis and viagra
buy viagra
seniors viagra std
viagra generic
Kudos, I enjoy it.
https://www.genericviagracubarx.com/
driving on viagra
viagra without a doctors prescription
viagra paypal free shipping
viagra 100mg
You explained that well.
https://www.viagrawithoutdoctorntx.com/
viagra resource
viagra for women
nc women viagra
generic viagra 100mg
Reliable forum posts. Kudos.
https://www.viagrawithoutdoctorntx.com/
uk viagra supplier
buy viagra
generic prescription viagra pages edinburgh sample
viagra for women
Nicely put, Many thanks.
https://www.viagrawithoutdoctormsn.com/
can i mix alcohol and viagra
viagra for women
viagra and hair growth
buy viagra
Nicely put. Cheers!
https://www.genericviagracubarx.com/
diovan and viagra together
viagra pills
legal rx and viagra
generic viagra 100mg
Wonderful posts. Thank you.
https://www.viagrawithoutdoctorbnt.com/
viagra today for women
viagra for women
viagra 150
viagra pills
You stated that really well.
https://www.genericviagracubarx.com/
edinburgh pages search viagra
buy generic viagra
age 40 use viagra
viagra 100mg
Many thanks! Terrific information!
https://www.viagrawithoutdoctorbnt.com/
viagra cheap buy online
generic viagra
viagra and valium
generic viagra 100mg
Awesome tips. With thanks.
https://www.viagrawithoutdoctorntx.com/
ultram viagra vioxx xenical
viagra generic
saturday night live viagra commercial
viagra without a doctor prescription
Regards! Excellent stuff.
https://www.viagrawithoutdoctormsn.com/
edinburgh uk viagra tid news moo
viagra 100mg
12 generic sildenafil viagra
buy viagra
Good write ups. Appreciate it.
https://www.genericviagracubarx.com/
clinical pictures of viagra efficacy
generic viagra 100mg
viagra and diabetes
generic viagra 100mg
Beneficial advice. With thanks!
https://www.viagrawithoutadoctorsmim.com/
where to order viagra online
generic viagra 100mg
viagra single dose
viagra online
You reported this wonderfully.
https://www.viagrawithoutdoctormsn.com/
viagra disability
viagra online
viagra find sites search computer
buy viagra
Wow all kinds of useful information.
https://www.viagrawithoutdoctorbnt.com/
man viagra
viagra online
viagra v lavrita
cheap viagra
Regards, A good amount of facts.
https://www.viagrawithoutdoctorbnt.com/
viagra cut pills in half
viagra without a doctor prescription
compare viagra price
viagra online
Many thanks. Numerous posts!
https://www.viagrawithoutdoctorntx.com/
red viagra
viagra generic
effects of viagra on child birth
buy generic viagra
You actually reported that very well.
https://www.viagrawithoutdoctorntx.com/
does viagra make your penis bigger
generic viagra online
viagra pills uk
viagra online
You said it very well..
https://www.viagrawithoutdoctorbnt.com/
viagra user comments
generic viagra online
viagra mp3
viagra without a doctor prescription
Good facts. Kudos!
https://www.viagrawithoutdoctormsn.com/
generic viagra cost
viagra generic
cheap viagra from canada
viagra for sale uk
With thanks, Very good stuff!
https://www.viagrawithoutdoctorbnt.com/
nra viagra offer
viagra without a doctors prescription
take viagra and cialis
viagra 100mg
Thank you, Loads of information.
https://www.viagrawithoutdoctorntx.com/
causes of viagra being ineffective
viagra for women
hiv viagra
viagra 100mg
You actually suggested this exceptionally well.
https://www.genericviagracubarx.com/
australia in sale viagra
generic viagra
toronto viagra
generic viagra 100mg
Really quite a lot of valuable knowledge.
https://www.genericviagracubarx.com/
mixing viagra with cocaine
buy viagra
viagra physor
buy viagra online
You explained this superbly.
https://www.genericviagracubarx.com/
viagra with health men
viagra 100mg
charles linskaill viagra free alerts
viagra pills
Whoa quite a lot of wonderful material.
https://www.viagrawithoutdoctorbnt.com/
online rx viagra
viagra online
google viagra
generic viagra
You expressed it adequately.
https://www.genericviagracubarx.com/
viagra and lisinopril interaction
generic viagra
viagra eye side effects
viagra without a doctors prescription
Truly loads of wonderful facts!
https://www.viagrawithoutadoctorsmim.com/
viagra vs cialsis
viagra online
generic viagra price
buy viagra online
Really lots of superb info.
https://www.viagrawithoutdoctorntx.com/
kamagra viagra silden
viagra for sale uk
does viagra require prescription
generic viagra 100mg
You revealed that really well.
https://www.viagrawithoutdoctorbnt.com/
what viagra dosage should i take
viagra without a doctor prescription
seahorses vs viagra
viagra without a doctor prescription
You revealed it wonderfully!
https://www.genericviagracubarx.com/
viagra shiping
generic viagra 100mg
viagra negative side effects
viagra for women
You mentioned it exceptionally well!
https://www.viagrawithoutdoctorbnt.com/
viagra and water pills
cheap viagra
watermelon viagra
buy generic viagra
You said it perfectly..
https://www.viagrawithoutdoctorntx.com/
viagra make it bigger
generic viagra online
buy generic viagra online from canada
viagra for women
Appreciate it! Loads of forum posts!
https://www.viagrawithoutdoctorntx.com/
cheap buy viagra
buy viagra
when does viagras patent expire
viagra pills
Cheers! Valuable information!
https://www.viagrawithoutadoctorsmim.com/
viagra and emphsema
generic viagra 100mg
generic viagra woman
generic viagra 100mg
Tips nicely regarded.!
https://www.genericviagracubarx.com/
viagra induced erection live
cheap viagra
does viagra make you bigger
generic viagra 100mg
Information effectively regarded!.
https://www.genericviagracubarx.com/
viagra rezeptfrei
generic viagra 100mg
viagra adverse events
generic viagra online
Cheers! I appreciate it!
https://www.genericviagracubarx.com/
find search 76k cialis viagra pages
viagra pills
safest place to buy viagra
viagra for sale uk
Many thanks! Ample advice!
https://www.genericviagracubarx.com/
viagra intercourse porn photos
generic viagra online
viagra testosterone mail order
buy viagra online
You mentioned that wonderfully.
https://www.viagrawithoutdoctorntx.com/
viagra max impact
generic viagra online
viagra patient assistance
viagra 100mg
Appreciate it! Quite a lot of facts!
https://www.viagrawithoutdoctormsn.com/
viagra lowers blood pressure
viagra generic
links to viagra in hotmail
generic viagra online
This is nicely said! !
https://www.viagrawithoutadoctorsmim.com/
price for generic viagra
viagra for sale uk
buy low price viagra
viagra without a doctors prescription
Incredible all kinds of great info.
https://www.viagrawithoutdoctorbnt.com/
viagra dosing
generic viagra 100mg
viagra how often
buy viagra
Nicely put. Appreciate it!
http://viagrawithoutadoctorsntx.com/
viagra in usa
generic viagra 100mg
how to save buying viagra
buy viagra online
Kudos! Loads of content!
http://viagrawithoutadoctorsntx.com/
warren buffett viagra four filters
viagra online
viagra and uric acid stones
viagra for women
Whoa quite a lot of valuable advice!
http://viagrawithoutadoctorsntx.com/
new drug for women viagra
buy generic viagra
what enzyme is inhibited by viagra
viagra for sale uk
You have made your point!
http://viagrawithoutadoctormsn.com/
an effective natural alternative to viagra
viagra without a doctor prescription
best buy viagra
buy viagra
Superb information. Appreciate it!
http://viagrapego.com/
does viagra increase stamina
viagra for women
women’s viagra increase female libido
generic viagra online
You actually reported that terrifically.
http://viagrawithoutadoctorsntx.com/
who markets viagra
viagra for women
viagra purchase by phone
viagra for women
Great postings. With thanks.
http://viagrapego.com/
the viagra prank
viagra generic
viagra rubbish
generic viagra 100mg
You mentioned it wonderfully!
http://viagrapego.com/
lou ignarro viagra
buy generic viagra
discount viagra sales
buy generic viagra
Seriously quite a lot of good material!
http://viagrapego.com/
find viagra free online pages edinburgh
viagra without a doctors prescription
viagra 50mg soft tab generic
buy viagra
You actually revealed it exceptionally well.
http://viagrawithoutadoctorsntx.com/
viagra stori
viagra without a doctors prescription
coverage insurance viagra
generic viagra 100mg